atina okulu

---

stanza della segnatura’dayım. bedenim 16. yüzyılın çevik askerlerince şimdiye taşınmış. önümde raffaello’nun scoula di atene freski. bakmaya korkar bir şekilde yanaşıyorum. alanın en geniş duvarında karşımda duruyor. 16. yüzyılın yozlaşmışlığının karşısında raffaello’nun ellerinden sert bir çığlık duyuluyor.

derin bir perspektif. bir düşünceye sarılma ve öğretileri yaygınlaştırma endişesiyle dolu, taşkın bir okul. atina okulu. sokrates bir köşede, eline hücum eden kanın da heyecanıyla bir şeyler anlatıyor. tanrılaşmış sokrates’in davası okulun ücra köşelerinde fani devam ediyor. platon’a sırtını dönmüş, anlaşılamadığının farkında.

freskin odak noktası yaşlı platon ve genç aristoteles. platon, ayakları çıplak fakat gökleri işaret ediyor. göklerin üzerinde temsili bir hakikat arıyor. aristoteles, elleri yerde, somut dünyadaki hakikati işaret ediyor. ayaklarında sandaletler.

yine de platon ve aristoteles birbirinin gözleri içerisine bakıyor.

onlarca antik yunan filozofu, dönemin birkaç sanatçısı. her birisi ellerindeki bir şeye sıkıca tutunmuş ya da ellerinde bir şeyler olduğunu iddia edenleri hevesle dinliyor. birçok öğreti, hakikate susamış insanlar, endişeler ve dünyevi suratlar. bir merdivenin ikiye böldüğü maddi ve manevi dünyalar!

merdivenin ortasında diogenes.

merdivenin ortasında, hakikatin kendisi sere serpe, mavi bir harmanisi ve bakır tasıyla uzanıyor. bir köpeğin şömine kenarında sessizce dinlenmesi gibi kıvrılıyor.

maddi ve manevi dünyaların arasında, kendi söylemiyle hayatı boyunca yapmaya çalıştığı gibi, herkesin girmeye çalıştığı bir yerden biraz sonra çıkabilecek kadar umarsızca kendisinde dolanıyor. onun biraz çapraz önünde tüm gizemiyle herakleitos, bir mermer parçasının üzerinde, akışta ve logosa uygun ateşinde kavruluyor. diogenes ve herakleitos.

raffaello’nun freskinden çığlıklar tekrar yükseliyor. hakikatin iki temsili, hiçbir öğretmeni olmayan iki adam; bilgeliğin aktarılamazlığından emin, yaşamın ta kendisi ile meşgul oluyor. herman hesse siddhartha’yı yazarken benim gördüklerimi görmüş olmalı, diye düşünüyorum. kabul, özgürlük, doğa, akış, uyum.

diogenes ve herakleitos.

scoula di atene’den uzaklaşmam gerektiğini hissediyorum. raffaello’nun boyaları açıklamalar döşüyor zeminime, bu doğru, fakat boyaların hiçbir tonunun bana gerçeği yansıtamayacağını biliyorum. felsefe bir akıl-egzersizine geriliyor. platon da, aristoteles de, hatta freskteki iki parıltı dışındaki diğer tüm yapay aydınlatmalar da bir şeyi unutuyor. öğrenmek, patikalara girmek demektir. yollar sizi ayak basılmış yerlere götürecektir, evet, ancak yalnızca ayak basılmamış yerleri bulabilmeniz için, diye düşünüyorum.